Ongeveer 5% van de Nederlanders heeft last van een winterdepressie. Dit wordt ook wel de seizoensgebonden depressies of herfstblues genoemd. Jammer genoeg is dit een veel voorkomend herfstkwaaltje, maar je kunt er iets aan doen! Lees in dit artikel hoe je ervoor kunt zorgen dat je snel weer uit de herfstblues komt!
De herfst komt eraan
Aan het eind van de zomer merk je het ineens: de herfst komt eraan. Je zit aan het eind van een mooie zomerdag buiten en voelt ineens een gure kou. Het is dan ook vaak een grote omschakeling: van hittegolf naar herfststorm, me lage temperaturen en veel neerslag.
De dagen worden snel korter en het is ineens een stuk minder lang licht. Na de maanden vol zon moeten we het ineens doen met minder daglicht dan we gewend zijn en dat kun je meteen merken aan je stemming, mits je hier gevoelig voor bent.
Wat is een winterdepressie?
Als er wordt gesproken over een winterdepressie (of seizoensgebonden depressie), dan ervaar je minimaal twee jaar achter elkaar twee weken lang depressieve gevoelens. Meer willen slapen, futloos zijn, geen energie hebben zijn zomaar wat symptomen die uitstekend passen bij een winterdepressie. Vaak ontstaan deze klachten wanneer het donkerder en kouder wordt, zo aan het eind van de zomer.
De winterdepressie heeft meerdere benamingen. Sommige mensen spreken van een herfst- of winterdip, de herfst- of winterblues, of de herfstdepressie. Welke benaming je ook kiest, het is allemaal niet leuk en je wilt er zo snel mogelijk vanaf.
Verschil tussen depressie of dip
Er zit een flink verschil in een winterdepressie of winterdip. Bij een dip voel je jezelf even niet zo denderend. Vaak gaat dit over wanneer de melatonine in het lichaam hersteld is. Verder in dit artikel lees je meer over melatonine. Bij een depressie zijn de klachten vaak een stuk heviger en houden de sombere, neerslachtige gevoelens een stuk langer aan. Sommige mensen hebben de hele herfst en winter door klachten.
Symptomen / klachten winterdepressie
Ben je extra slaperig, futloos en merk je dat je veel minder energie hebt, wanneer de dagen korter en donkerder worden? Wellicht heb je dan last van een seizoensdip of zelfs een winterdepressie. Vaak zie je ook dat men minder controle heeft over de eetgewoonten. Dit komt doordat de lichaamstemperatuur kan dalen, wanneer de melatonine spiegel te hoog is. Een lagere lichaamstemperatuur kan zorgen voor honger, waardoor je neigt naar zoete etenswaren. Het is dan ook niet gek dat mensen tijdens een winterdepressie aankomen in gewicht.
Belangrijke hormonen
Melatonine, dopamine en serotine zijn belangrijke hormonen die in verband worden gebracht met het hebben van een depressie of dip tijdens de herfst- en wintermaanden.
Melatonine
Melatonine heeft effect op de stemming, maar ook op het slaap- en waakpatroon van de mens. De melatonine spiegel kan van slag raken door donkere dagen. Hierdoor kun je moeilijker in slaap komen, slaap je vaak slechter en dus ben je extra vermoeid. We weten ook allemaal dat vermoeidheid niet zorgt voor een jubelstemming.
Dopamine
Dopamine is een gelukshormoon. Dit hormoon kan ook verstoort raken wanneer er sprake is van minder daglicht. Het hormoon zorgt over het algemeen voor geluksgevoelens en een gemotiveerd gevoel. Wanneer er te weinig dopamine aangemaakt wordt, kun je dingen vergeten, aandacht en interesse verliezen en ook de concentratie ligt een stuk lager.
Serotonine
Ook serotonine is een gelukshormoon. Dit hormoon heeft onder andere invloed op het geheugen, slaap, emoties, eetlust, libido, zelfvertrouwen en de stemming. Als jouw serotonine spiegel in orde is, voel je jezelf een gelukkig en stabiel persoon. Is dit hormoon uit balans? Dan kun je last hebben van slaperigheid, neerslachtigheid en een verlaagd zelfvertrouwen en libido. Vaak is er sprake van een lage serotine spiegel, wanneer er melatonine in overvloed is.
Neem een winterdepressie serieus
Veel mensen willen zich niet aanstellen en stellen een doktersbezoek uit. Toch is het verstandig om naar een dokter te gaan, wanneer je meer dan twee weken last hebt van sombere en depressieve gevoelens. Ook helpt het voor sommige mensen om er “gewoon” eens met iemand over te praten. Een wintergebonden depressie is geen aanstellerij, maar iets om echt serieus te nemen. Het accepteren van de situatie is de eerste stap naar genezing.
Is een winterdepressie erfelijk?
Het is niet met zekerheid vast te stellen dat een winterdepressie erfelijk is. Toch zien artsen vaak meerdere generaties in een familie worstelen met deze vervelende depressie. Je kunt aan familieleden vragen of zij worstelen met een winterdepressie. Is dit het geval? Wellicht kunnen jullie elkaar dan tot steun zijn.
Behandelingen Winterdepressie
Als er weken voorbij gaan, zonder dat je jezelf beter voelt, is het tijd om naar een dokter te gaan. In extreme gevallen kan er een anti-depressiva voorgeschreven worden, maar de voorkeur gaat meestal uit naar lichttherapie. Verder kun je zelf ook actie ondernemen, om zo de klachten te verminderen of zelfs te laten verdwijnen.
Lichttherapie tegen een winterdepressie
De naam van de therapie zegt het al. Licht. Je hebt licht nodig om bepaalde hormonen weer in balans te brengen. Bij lichttherapie zit je een aantal minuten (in het begin ongeveer 10, later 45) voor een lichtbak. De lichtbak geeft wit licht dat te vergelijken is met daglicht net na de zonsopgang.
Tijdens de behandeling kijk je af en toe recht in het licht, want dit moeten worden opgenomen via de ogen. Erg lang in het licht kijken wordt afgeraden, vanwege eventuele schade aan de ogen. Veel patiënten hebben veel baat bij lichttherapie. Je kunt hier een verwijzing voor aanvragen bij de huisarts.
Natuurlijk daglicht
Als je somber bent, is vroeg naar buiten gaan echt geen prioriteit. Toch is dit een heel goede manier om de klachten van een depressie te verminderen. Door het licht word je goed wakker. In de wintermaanden is het ’s morgens vroeg vaak nog donker, maar er bestaan ook speciale lampen die je binnen aan kunt zetten.
Bovenstaande daglichtlamp (lichttherapie-lamp) krijgt ontzettend goede reviews van tevreden klanten. Ben je op zoek naar een lamp? Lees dan vooral even de reviews.
Bewegen en buiten zijn
Bewegen en frisse lucht zijn altijd goed. Wanneer je bijvoorbeeld naar het werk fietst, in plaats van met de auto gaat, merk je al snel verbetering. Is het bewolkt? Zelfs dan heeft de zon een positieve werking. Naast het feit dat bewegen en buiten zijn goed is tegen een winterdepressie, is het natuurlijk ook voor de rest van je lichaam gezond.
Regelmatig slapen en eten
Juist in deze situatie is het verstandig om een gezonde regelmaat aan te brengen in jouw leven. Probeer op dezelfde tijden te gaan slapen, maar ook op dezelfde tijden te eten. Verder is het natuurlijk altijd goed om jezelf te trakteren op gezond voedsel, zodat je genoeg vitaminen binnenkrijgt. Genoeg groenten en fruit eten zorgt hoe dan ook voor een betere gezondheid. Het liefst natuurlijk biologisch.
Erop uit met anderen
Dit is waarschijnlijk ook iets waar je totaal geen behoefte aan hebt, wanneer je in een dip of depressie zit. Toch kan één goed gesprek per dag al bijdragen aan de vermindering van somberheid en futloosheid. Sociale contacten zijn voor mensen altijd al belangrijk, maar nu nog net even iets meer. Probeer jezelf ertoe te zetten. Spreek bijvoorbeeld iemand aan in het park, wanneer je echt geen zin hebt om met vrienden iets te doen. Dat ene gesprek in het park kan het verschil al maken.
Van uitstel komt afstel
Heb je leuke activiteiten op de planning staan, maar wil je die afzeggen? Doe dat niet! Probeer er juist naar uit te kijken. Activiteiten of werk uitstellen leidt meestal tot afstel. En dat kan weer zorgen voor meer depressieve gevoelens, door het gevoel gefaald te hebben. Je komt op deze manier terecht in een negatieve spiraal, waar je steeds lastiger uit zult komen.
Vitamine D + Multivitamine
Het nemen van vitaminesupplementen is altijd een goed plan. Gebruik je altijd al een multivitamine? Dan kun je aanvullend kiezen voor vitamine D. De vitamines kun je per doelgroep aanschaffen. Je hebt ze gesorteerd op leeftijd en geslacht. Nog op zoek?
Veel mensen denken (onterecht) dat het bezoek aan een zonnebank zal helpen. Bij het gebruik van een zonnebank komt UV-A straling vrij. Zelfs de nieuwste zonnebanken (die gebruik maken van UV-B) zullen geen bijdrage leveren aan het verminderen van de klachten. Er komt namelijk geen vitamine D vrij.
Ontspannende activiteiten
Een rondje fietsen op een mooie dag, een rondje wandelen, puzzelen, lezen. Houd jezelf bezig en ga zoveel mogelijk naar buiten. Ook een gezellige avond met een vriend of vriendin (of je partner) kan bijdragen aan een positievere instelling. Dit is waarschijnlijk het laatste waar je zin in hebt, maar proberen kan geen kwaad. Je zult merken dat het werkt!
Sint-Janskruid tegen een winterdepressie
Waar Sint-Janskruid vroeger direct werd aangeraden bij depressies, zijn er nu ook wat nadelige effecten beschreven. Sint-Janskruid verbetert de stemming van iemand met een seizoensgebonden depressie. Toch zijn er inmiddels een aantal punten waarop je moet letten. Zo kan Sint-Janskruid ervoor zorgen dat andere geneesmiddelen sneller afgebroken worden. Ook wordt er gesproken over de verminderde werking van de anticonceptiepil.
Slik je verder geen medicijnen, dan is Sint-Janskruid een uitkomst. Zoals bij elk middel worden er altijd bijwerkingen beschreven, maar in veel gevallen treden die nooit op. Enkele hiervan zijn: duizeligheid, vermoeidheid, verlaagd libido, allergische reactie op Sint-Janskruid.
Serotoninesyndroom: wanneer je antidepressiva en Sint-Janskruid samen gebruikt, kan het zijn dat de serotonine op gaat hopen in het zenuwstelsel. Dit kan ervoor zorgen dat je verward raakt of hartkloppingen krijgt. Maar je kunt bijvoorbeeld ook hallucinaties ervaren. In zeer uitzonderlijke gevallen kan dit leiden tot de dood. Laat jezelf dus áltijd voorlichten!
Een betrouwbare webshop voor Sint-Janskruid vind je hier (BOL.com). Sint-Janskruid is niet alleen te koop als capsule, maar bijvoorbeeld ook als thee.
Suïcidale gedachten
Ervaar je veel moeilijkheden in het leven en heb je last van suïcidale gedachten? Neem dan alsjeblieft contact op met (eventueel anonieme) hulpverleners. Via de website 113 kun je professionele hulp verwachten. Ook kun je telefonisch contact opnemen via 0800-0113.
Geraadpleegde bronnen: Wikipedia
Relevante artikelen
