Onderzoeken zwangerschap: Wanneer je jezelf hebt aangemeld bij een verloskundige of gynaecoloog, wordt je goed in de gaten gehouden tijdens de hele zwangerschap. Er vinden regelmatig controles plaats, zodat de ontwikkeling van je kindje goed in kaart kan worden gebracht. Naast de reguliere controles bij de verloskundige, zijn er ook nog een aantal prenatale onderzoeken mogelijk. Denk aan echo’s en bloedonderzoek. Lees in dit artikel alles wat je moet weten over deze prenatale onderzoeken.
Vitaliteitsecho – Onderzoeken zwangerschap
Sinds een aantal jaren wordt er een vroege echo gemaakt wanneer je tussen de zeven en acht weken zwanger bent. Tijdens deze echo bekijkt een echoscopist (of verloskundige) hoelang je zwanger bent, of er een kloppend hartje te zien is en of het vruchtje op de juiste plek in de baarmoeder is ingenesteld. Ook kunnen ze gelijk zien of de baarmoeder en eierstokken er goed uit zien en of je misschien een meerling verwacht.
Deze vitaliteitsecho is voor veel vrouwen dé bevestiging van hun zwangerschap. Daarnaast kunnen artsen ook sneller een buitenbaarmoederlijke zwangerschap opsporen. De vitaliteitsecho komt in aanmerking voor een vergoeding vanuit de basisverzekering. Vraag hier van tevoren naar bij de verloskundige.
Termijnecho – Onderzoeken zwangerschap
Tussen de 10 en 12 weken zwangerschap volgt er een termijnecho. Omdat de vitaliteitsecho niet geschikt is om de exacte duur van de zwangerschap te bepalen, wordt dit tijdens de termijnecho gedaan. De uitslag van deze echo is bepalend voor de uitgerekende datum / bevallingsdatum. De termijnecho wordt volledig vergoed door de zorgverzekeraar.
Deze vroege controle vindt doorgaans plaats bij je eigen verloskundige, in een echocentrum of in het ziekenhuis. Vroeger was dit de eerste echo tijdens de zwangerschap, maar tegenwoordig wordt de vitaliteitsecho steeds vaker aangeboden. Tijdens deze controle wordt eindelijk duidelijk wanneer je bent uitgerekend en wordt ook direct bekeken of het embryo goed groeit.
Nekplooimeting/combinatietest
Wanneer je gezond zwanger bent en geen reden hebt voor extra onderzoek, kun je alsnog zelf de keuze maken om een combinatietest uit te laten voeren. Een combinatietest geeft een risicoschatting op de volgende drie syndromen: Syndroom van Edwards, syndroom van Down en het syndroom van Patau. Edwards en Patau zijn zeer ernstig, waarbij de baby meestal voor of vlak na de bevalling komt te overlijden.
Wanneer vindt dit onderzoek plaats?
De combinatietest vindt plaats tussen de negen en veertien weken van de zwangerschap. Er zal eerst bloed worden afgenomen (tussen de negen en veertien weken) en de echo vindt tussen de elf en veertien weken plaats.
Tijdens deze echo wordt de nekplooi van het kindje opgemeten. Bij kindjes met afwijkingen is de nekplooi vaak (sterk) vergroot. Meestal krijg je de uitkomst van het onderzoek gelijk te horen, maar niet iedere praktijk werkt op die manier. Let wel op: de uitslag van dit onderzoek is een kansberekening. Bij een slechte uitslag word je doorverwezen naar een ziekenhuis, waar er vervolgonderzoeken zullen plaatsvinden.
Vergoeding zorgverzekering onderzoeken
De combinatietest komt (zonder medische indicatie) niet in aanmerking voor een vergoeding vanuit de basisverzekering. De kosten van een zogenaamde nekplooimeting zijn ongeveer €180,00 en komen dus voor je eigen rekening. Bij sommige aanvullende verzekeringen komt de combinatietest wel voor een vergoeding in aanmerking. Je kunt hier van tevoren naar kijken bij het afsluiten van een zorgverzekering.
Heb je wel een medische indicatie? Dan kom je in aanmerking voor vergoeding van de gemaakte kosten, maar zal het eigen risico wel worden aangesproken.
Algemeen bloedonderzoek – Onderzoeken zwangerschap
Na de intake bij de verloskundige krijg je (meestal) direct een formulier mee voor een bloedonderzoek. Er wordt gekeken naar je bloedgroep, de Rhesusfactor, of het bloed antistoffen bevat tegen andere bloedgroepen, eventuele besmetting met hepatitis B, HIV en Syfilis. Meestal worden ook de glucosewaarde en het hemoglobinegehalte gemeten.
Let op: het kan voorkomen dat een deel van de onderzoeken wordt verrekend met het eigen risico.
NIPT Niet Invasieve Prenatale Test
Vanaf elf weken zwangerschap kun je een NIPT test uit laten voeren. De NIPT is een bloedonderzoek. Via dit onderzoek worden sneller baby’s met het Downsyndroom, Edwardssyndroom of Patausyndroom opgespoord. De uitslag van de NIPT klopt vaker dan de uitslag van een combinatietest.
Op dit moment kost de NIPT test €175,00 en de zwangere moet de test altijd zelf betalen.
20 weken echo – Onderzoeken zwangerschap
De 20-weken echo wordt ook wel Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO) genoemd. Tijdens deze echo van ongeveer dertig minuten wordt gekeken naar de ontwikkeling van de baby. Ook alle organen worden nagekeken en eventuele afwijkingen kunnen worden opgespoord. Voorbeelden hiervan zijn een open ruggetje, een open schedel, skeletafwijkingen, hartafwijkingen en andere afwijkingen.
Ook de hersenen worden uitgebreid bekeken en opgemeten. Wanneer er duidelijke afwijkingen te zien zijn, word je doorgestuurd voor vervolgonderzoeken. De 20-weken echo is niet verplicht, maar wel gratis. Hij wordt volledig vergoed vanuit de basisverzekering en ook het eigen risico wordt hier niet op aangesproken.
Geavanceerd Ultrageluid Onderzoek (GUO)
De GUO heeft veel weg van de 20-weken echo, maar is veel uitgebreider. Deze echo’s worden gemaakt door echoscopisten met zeer ruime ervaringen en duren ook veel langer dan de 20 weken echo (SEO). Je kindje wordt van top tot teen doorgelicht. Er wordt extra uitgebreid gekeken naar de groei van het kindje en naar alle organen.
Deze GUO krijg je alleen met een medische indicatie. Bijvoorbeeld wanneer je een slechte uitslag hebt gehad van de combinatietest, als er afwijkingen geconstateerd zijn tijdens de 20 weken echo (SEO), wanneer je een verhoogd risico hebt op een kindje met aangeboren afwijkingen of wanneer je al eerder een kindje hebt gekregen met aangeboren afwijkingen.
Groeiecho – Onderzoeken zwangerschap
Niet alle verloskundigen bieden standaard een groeiecho aan. Meestal krijg je deze aangeboden wanneer men twijfelt over de groei van het kindje. Soms kunnen ze niet goed bepalen vanaf de buitenkant hoe het kindje groeit of je hebt al eerder een groot of juist klein kindje gekregen. Ook bij het gebruik van bepaalde medicijnen maken ze graag nog een extra echo.
De echo’s duren meestal niet lang. Ze bekijken de hoofdomtrek, de lengte van het bovenbeentje, de buikomtrek, de werking van de placenta en de hoeveelheid vruchtwater. Als alles goed is, hoef je meestal niet meer terug te komen. Als blijkt dat de baby te klein of te groot is, plannen ze vaak een nieuwe echo in.
Vruchtwaterpunctie – Onderzoeken zwangerschap
Een vruchtwaterpunctie is een onderzoek dat niet zomaar wordt uitgevoerd. Zijn er tijdens eerdere onderzoeken afwijkingen aan het licht gekomen? Dan kan de zwangere vrouw ervoor kiezen om dit onderzoek uit te laten voeren.
Tijdens de vruchtwaterpunctie worden er cellen uit het vruchtwater opgezogen en onderzocht. Met dit onderzoek kunnen artsen bijvoorbeeld een open ruggetje vaststellen, maar ook bepaalde syndromen uitsluiten of juist aantonen. De punctie vindt plaats rond de 15e zwangerschapsweek en de (complete) uitslag volgt ongeveer 3 weken na het onderzoeken. Na een aantal dagen kun je al een snelle uitslag krijgen via de arts.
In zeldzame gevallen is er te weinig vloeistof opgezogen, waardoor er te weinig cellen zijn om te kunnen onderzoeken. In dat geval moet de punctie opnieuw plaatsvinden.
Risico: 1 op de 300 vrouwen krijgen na de punctie een miskraam.
De vruchtwaterpunctie wordt vergoed vanuit de basisverzekering, maar soms moet je toch een deel van het eigen risico betalen.
Vlokkentest – Onderzoeken zwangerschap
Met een vlokkentest kan, net als bij de vruchtwaterpunctie, worden vastgesteld of er sprake is van een chromosoomafwijking. Tijdens dit onderzoek wordt er een stukje weefsel van de placenta weggenomen. Omdat dit er vlokkerig uitziet, wordt dit de vlokkentest genoemd. De vlokkentest wordt tussen de elf en veertien weken uitgevoerd.
Methode
Je ligt op de onderzoeksbank met de onderbuik ontbloot. Er wordt via de buik wat weefsel weggenomen via een naald, zodat dit kan worden onderzocht. Dit onderzoek kan ook via de vagina plaatsvinden, waarbij dan een slangetje of tangetje wordt gebruikt. Ondanks dat de prik wat pijnlijk kan zijn, wordt de ingreep zonder verdoving uitgevoerd.
Uitslag
De volledige uitslag van de vlokkentest is meestal binnen twee weken bekend, maar soms krijg je na een aantal dagen al een “snelle uitslag”. Tijdens deze snelle uitslag worden de meest bekende syndromen uitgesloten (of niet). In zeldzame gevallen (1-2%) klopt de uitslag niet en zit de gevonden afwijking alleen in de placenta.
Risico op een miskraam
Er is een kans van 1 op 500 op een miskraam bij het uit laten voeren van een vlokkentest. Het is raadzaam om eerst goed te bedenken wat je met de uitslag van een vlokkentest (en vruchtwaterpunctie) gaat doen.
Liggingsecho – onderzoeken zwangerschap
Tegenwoordig bieden veel praktijken een liggingsecho aan. Rond de 36 weken zwangerschap wordt dan bekeken of de baby in de juiste positie ligt. Deze echo wordt ook aangeboden wanneer er een vermoeden is van bijvoorbeeld een dwarsligging of stuitligging.
Ligt je kindje helemaal niet goed? Dan kan er nog een draaipoging gedaan worden laat in de zwangerschap.
OGTT zwangerschap – zwangerschapssuiker
De orale glucose tolerantietest (OGTT zwangerschap) is een suikerbelastingtest. Met deze test kan diabetes gravidarum (zwangerschapssuiker) worden opgespoord. Deze zwangerschapskwaal kan grote gevolgen hebben voor de moeder én voor het ongeboren kind.
Je wordt getest wanneer je overgewicht hebt of bijvoorbeeld tijdens een eerdere zwangerschap zwangerschapssuiker hebt gehad. Er zijn nog meer indicaties voor deze test, zoals: afkomst (Hindoestaanse vrouwen hebben een grotere kans), groot geschat kind of teveel vruchtwater.
De test
Er wordt gekeken naar de verandering in glucose bloedwaardes nadat je een glucosedrank hebt gedronken. Je eet niets meer vanaf 22u op de dag voor het onderzoek en komt dus nuchter naar de test toe. Je krijgt eerst een bloedafname, gevolgd door het drankje.
Eén uur en twee uur na het drankje wordt er weer bloed afgenomen, zodat het suikergehalte kan worden bepaald. De uitslag krijg je meestal meteen mee. Bij een verstoord gehalte kun je dieetadviezen krijgen en/of een apparaatjes waarmee je zelf de bloedsuikers kunt controleren.
CTG-onderzoek
In sommige gevallen is een cardiotocogram (CTG) nodig tijdens de zwangerschap. Vooral in het derde trimester komt dit voor. De hartslag van het kindje wordt dan in de gaten gehouden, net als de activiteit van de baarmoeder.
Er zijn meerdere redenen om een CTG te krijgen. Denk aan: verminderde beweging van het kindje, het krijgen van een meerling, bloedverlies, vroegtijdig gebroken vliezen, groeivertraging van de baby enzovoort.
Hoe verloopt een CTG?
Een CTG onderzoek vindt plaats in het ziekenhuis. Je krijgt een bed toegewezen, zodat je lekker kunt liggen. Hierna zal de verpleegkundige twee banden om je buik plaatsen. De ene band bevat een doppler, zodat de hartslag van je ongeboren kindje gemeten kan worden.
De andere band bevat een tocometer. Deze meter kan eventuele weeën registreren en dus bepalen of er sprake is van weeën-activiteit. Op het apparaat kun je precies aflezen hoe hoog de hartslag van je kindje is en of er weeën gemeten worden. Gemiddeld duurt dit onderzoek een half uur, maar soms lig je langer dan een uur aan een CTG.
CTG onderzoeken tijdens de bevalling
CTG onderzoeken zijn niet standaard tijdens de bevalling, maar soms wordt hier wel voor gekozen. Krijg je pijnstilling? Dan kan de conditie van de baby goed gemonitord worden, net als de weeën.
Thuis monitoren
In sommige gevallen moeten vrouwen iedere dag naar het ziekenhuis voor een CTG-onderzoek. Met die dikke buik is dat natuurlijk alles behalve praktisch en er wordt dan ook weleens gekozen voor het thuis monitoren. Je hoeft dan niet meer heen en weer naar het ziekenhuis.
Je krijgt een apparaatje mee, waarmee je zelf kunt monitoren. Dagelijks komt er een verpleegkundige langs om de resultaten te bespreken.
Dit vind je misschien ook leuk
- Chinese geslachtskalender, geslacht voorspellen
- Vluchttas zwangerschap, wat moet erin?
- 25x de leukste zwangerschapsboeken
Lees hier hoe je een echo het beste kunt bewaren!